Pagina's

woensdag 28 december 2016

Tulpenliefde - Femke Roobol


Wist je dat er ook vrouwen schilderden in de Gouden Eeuw? Nou ja, er zullen er wel meer geschilderd hebben, maar daarom werd je nog niet toegelaten tot het schildersgilde. In Tulpenliefde lezen we het verhaal van Hester Falliaert, een jonge vrouw uit Haarlem die er alles voor over heeft om als schilder erkend te worden. Haar leven is bepaald geen sprookje. Maar wat een schitterende tijdsschets is dit geworden! De roman dompelt je onder in het alledaagse leven van een klein Hollands stadje, waar wel en wee wel heel dicht bij elkaar staan.  Er is de pest die iedereen, rijk en arm, zonder onderscheid treft. En er is die waanzinnige rijkdom door de speculatie met tulpenbollen. Echt, speculeren en financiële luchtbellen, onze tijd heeft er geen monopolie op. Hester Falliaert is een fictief personage, maar een van de nevenpersonages  is dat niet: Judith Leyster, Hesters vriendin in de roman, was het enige vrouwelijke lid van het Haarlemse schildersgilde en gezien haar schildertechniek waarschijnlijk een leerlinge van Frans Hals.  Werken van haar hangen in het Rijksmuseum van Amsterdam en in het Mauritshuis in Den Haag. Ik hou van zulke concrete details in een boek. Ze geven je meteen inspiratie voor je volgende citytrip en museumbezoek.  

★★★1/2

zaterdag 10 december 2016

Lara - Anna Pasternak

Lara en Anna Pasternak, de link naar  Dokter Zjivago van Boris Pasternak is vlug gelegd. Ik kan mij niet meer goed herinneren of ik ooit het boek gelezen heb, maar enkele scènes uit de romantische verfilming met Omar Shariff en Julie Christie zijn voor altijd op mijn netvlies gebrand.   In Lara schrijft Anna Pasternak het verhaal dat  erachter zit, dat van Olga Ivinskaja, minnares en literaire muze van haar oudoom Boris Pasternak.  De personages Joeri Zjivago en Lara zijn in grote mate gebaseerd op Boris en Olga. Het is een boeiend verhaal geworden,  waarin de werkelijkheid  heel wat minder romantisch blijkt dan de film. Hoewel Olga in de familie Pasternak persona non grata was,  wint Anna Pasternak het vertrouwen van Irina, Olga's dochter.  Ze krijgt zo inzage in vertrouwelijke documenten en dat zorgt voor een zeer authentiek relaas. 

De petite histoire van de auteur en zijn minnares is op zich al lezenswaard. Die is ook heel nauw verweven met de Russische politieke geschiedenis. Boris Pasternak verliet zijn eerste vrouw en kinderen voor een tweede vrouw, Zinaida.     Toen hij daarna Olga ontmoette, durfde hij niet meer scheiden en hield er hoogst ingewikkeld twee huishoudens op na. Vooral Olga heeft daarvoor het gelag moeten betalen. Het Sovjetregime was helemaal niet opgezet met de  roman die Pasternak aan het schrijven was. In Dokter Zjivago laat Pasternak zich namelijk kritisch uit over de gevolgen van de revolutie. Pasternak genoot echter een zekere mate van bescherming vanwege Stalin en werd in tegenstelling tot andere collega's relatief ongemoeid gelaten. Maar zijn vriendin Olga werd wel naar een werkkamp in Siberië gestuurd. Pasternak had haar hiervoor kunnen behoeden door met haar te trouwen, maar dat heeft hij nooit gedaan. Na de dood van Stalin wordt het conflict tussen Pasternak en de Sovjetautoriteiten steeds scherper. Hij krijgt geen toestemming zijn werk te publiceren. Uiteindelijk zal de Italiaanse uitgever Feltrinelli zijn werk in 1957 in vertaling publiceren.  Het wordt een internationale triomf maar tegelijk ook  het einde van zijn binnenlandse carrière.   In volle Koude Oorlog wordt Dokter Zjivago de speelbal van de twee grote machtsblokken, al helemaal zo als Pasternak voor zijn roman in 1958  de Nobelprijs wint. De Sovjetautoriteiten zijn woedend en zinnen op wraak. Aan Pasternak durven ze niet raken, maar na zijn dood in 1960 wordt Olga samen met haar dochter Irina weer naar Siberië gedeporteerd. Olga moet qua tragiek niet onderdoen voor haar fictieve tegenpool Lara. 

Ik ben eigenlijk een rasechte fictielezer, maar dit levensverhaal heeft mij bijzonder geboeid. En misschien lees ik binnenkort nog wel eens de nieuwe vertaling van Dokter Zjivago.  Hoewel, 't blijft natuurlijk een dikke turf ...

★★★1/2



maandag 5 december 2016

De filosofie van de heuvel - Ilja Leonard Pfeijffer

Heerlijk fietsreisverslag van een auteur die ik sinds zijn roman La Superba in mijn hart heb gesloten. Zijn Russische vriendin Gelya en hij besluiten - lees: zij besluit - vanuit Leiden naar Rome te fietsen, hij met een tweedehandse racefiets Batavus en zonder enige fietservaring, zij afgetraind en met een volledig uitgeruste montainbike.  


En die filosofie van de heuvel, hij stelt ze na iedere heuvel weer wat bij. Ze klinkt in het Russisch trouwens ontwapenend simpel: 'Prosta tak' - 'gewoon zo'. Over het doel en de weg ernaartoe.   Over de weg die belangrijker is dan het doel. Maar zonder doel ook geen weg, dus toch ... Of is het net omgekeerd, zonder weg geen doel? Hilarisch bij tijden, soms ontroerend en altijd helemaal Pfeijffer. 

In Brieven uit Genua verwees Pfeijffer al naar deze fietstocht, die hem uiteindelijk in Genua zou doen belanden, de stad die de inspiratiebron is voor zijn grootse roman La Superba. Het helpt wellicht als je die roman al gelezen hebt, of misschien krijg je door dit lichtere opstapje juist wel zin in het grotere werk. Veel leesplezier!

★★★★

Een soort van liefde - Alicja Gescinska

Een licht-filosofische roman over de liefde, over soorten van liefde. 
Enerzijds de moeizame liefde van een vader en een dochter. Elizabeth Vernon moet na het overlijden van haar vader het huis leegmaken en reageert daarop  emotioneler dan ze zelf had verwacht. En dan is er nog de stormachtige liefdesgeschiedenis van een jonge Belgische studente met professor Raymond Vernon. Waarmee zeker niet alles gezegd is, maar dat zijn wel de hoofdlijnen. 

Gescinka schreef eerder al een autobiografisch gekleurd werk over vrijheid. Net als vrijheid is liefde een begrip dat moeilijk te vatten is. Daarom kan je het volgens haar beter in een roman behandelen dan in een wetenschappelijke verhandeling. Dat betekent dat de verhaallijn toch altijd wat ondergeschikt blijft aan de filosofische bedoeling van deze roman. En dat is best een moeilijke evenwichtsoefening. De fictielezer struikelt misschien over de vele oneliners, de filosofische lezer vindt het verhaal misschien maar niks. 
Ik vind dat ze er vrij goed mee wegkomt. De romanpersonages en de plot zijn op zichzelf boeiend  om tot het einde toe van deze roman te genieten, en tussen de vele oneliners zaten ook wel pareltjes. Perfect was deze roman niet. Om in de stijl van het boek te blijven sluit ik zelf af met deze:
There's a crack in everything, that's how the light gets in. (Leonard Cohen)

★★★★