Pagina's

vrijdag 5 september 2014

World without End - Ken Follett

Uitgegeven bij Signet
1124 blz.

Op dit ogenblik loopt op 2BE de tv-reeks World without End, gebaseerd op de gelijknamige historische bestseller van Ken Follett. De reeks geeft net als het boek een schitterend beeld van Engeland in de 14de eeuw. 
Het verhaal begint bij vier kinderen, die na de zondagsmis aan de aandacht van de volwassenen ontsnappen en toevallige getuigen zijn van een bizarre moordpartij in de bossen rond Kingsbridge, een fictief stadje. Een van de overlevende ridders bezweert hen om met niemand te praten over wat ze gezien hebben. Het geheim achtervolgt hen hun hele leven lang.  Hun levens zijn de rode draad in deze historische roman. Samen zijn ze een mooie afspiegeling van het sociale leven uit de late middeleeuwen. 
De zachtmoedige Merthyn zal opgroeien tot een geniale meesterbouwer, die met zijn technisch inzicht vernieuwende oplossingen bedenkt. Zijn broer Ralph, van kindsbeen al geneigd tot wreedheid, schopt het tot ridder en landheer. Hij wordt zo de kwelduivel van Gwenda, dochter van arme sloebers en toch vastbesloten iets van haar leven te maken. En als laatste is er Caris, dochter van een rijke wolhandelaar van Kingsbridge, een onafhankelijke vrouw, wiens ambitie het is om mensen te genezen. Hun levens verlopen intens: voorspoed kan van de ene dag op de andere omslaan in tegenspoed. Hongersnood en pest zorgen ervoor dat niemand  zeker is van zijn bestaan.  Groot en klein, iedereen moet rekening houden met de grillen van wie boven hem staat: de koning, de baljuw, de bisschop, de prior ... Vooral de excessen en het machtsmisbruik van de kerkelijke hiërarchie komen uitgebreid aan bod. Als de historische werkelijkheid ook maar een tiende zo erg was als het hier wordt voorgesteld, dan begrijp je dat latere predikers als Luther en Calvijn een gewillig gehoor vonden. Stof genoeg dus voor een zeer spannende roman met een aantal  kleurrijke personages die tot de verbeelding spreken. Wat mij nog het meest heeft geboeid, was hoe rampen als de pest misschien wel het einde betekenden van het verlammende feodale systeem, dat alle vooruitgang tegenhield. Landbouwmethodes, sociale verhoudingen, religie, geneeskunde ... : alles lijkt in beweging te komen na de 14de eeuw, niet voor niets de waanzinnige eeuw genoemd*.
Het is zeker geen literair werk.  Daarvoor gebruikt Follett net iets te veel het wapen van de herhaling - hoewel daar in een turf van meer dan 1000 bladzijden wel iets voor te zeggen valt. De aandachtige lezer zal ook vele plotwendingen zien aankomen, maar ze worden wel allemaal netjes en logisch afgewikkeld. En misschien heeft Follett sommige personages en scènes wel erg naar de hand gezet van hedendaagse inzichten en smaken. Want het blijft natuurlijk fictie, waarin historische accuraatheid al eens moet wijken voor de wetten van fictie en entertainment. 
Toch ben ik geneigd dit boek een hoge rating toe te kennen.  Want in deze blog wil ik vooral verslag doen van mijn leeservaringen. En dan wint leesplezier het wel eens van literaire criteria. 

★★★★☆

World without End (in de Nederlandse vertaling Brug naar de Hemel) vormt een tweeluik met Pillars of the Earth (Pilaren van de aarde of De kathedraal) van Ken Follett. Wie dat eerste boek (uit 1989) ooit las, herinnert zich nog wel de personages Jack Builder en prior Philip, die hun leven wijdden aan hun grote droom: een kathedraal bouwen voor Kingsbridge. World without End is een soort vervolg, in die zin dat het verhaal de draad weer opneemt in datzelfde Kingsbridge zo'n honderdvijftig jaar later. 


De waanzinnige veertiende eeuw (originele titel: A Distant Mirror) is een boek van de Amerikaanse historica Barbara Tuchman uit 1978 dat verhaalt over het veertiende-eeuwse Europa.