Pagina's

maandag 17 juni 2013

Ana Mladiç – Clara Usón

-->Vertaald door Elvira Veenings
Uitgegeven bij Signatuur

384 blz
 




Ratko Mladiç werd als een van de laatste Servische generaals uit de Joegoslavië-oorlogen in 2011 gearresteerd op beschuldiging van oorlogsmisdaden. Het verhaal van deze vuile oorlog op het einde van de vorige eeuw – zijn er andere trouwens? – wordt opgehangen aan het gedeeltelijk fictieve verhaal van Ana Mladiç, zijn dochter.

Net voor ze zou afstuderen in 1994 pleegt Ana zelfmoord bij haar thuis in Belgrado . Als Ratko in 2011 naar Den Haag wordt overgebracht, vraagt hij om nog even bij het graf van zijn dochter te mogen passeren. Het wordt hem toegestaan. Tot zover de feiten.

Waarom stapt Ana uit het leven? En waarom doet ze dat met het lievelingspistool van haar vader? Heeft het te maken met iets wat in Moskou op een uitstapje met vrienden gebeurd is? Is er een verband met een ontluisterend artikel over haar vader in een toonaangevende krant? Wat doet het met je als je de dochter van Ratko Mladiç bent, oorlogsheld of misdadiger, afhankelijk van de kant van waaruit je kijkt. Aan het woord zijn Ana zelf, in Moskou en later terug in Belgrado en Danilo uit Sarajevo. Vanuit die invalshoek laat Clara Usón het hele spectrum van bevolkingsgroepen en overtuigingen passeren die de Balkan tekenen. Je ziet hoe weerloos multiculturele vriendschappen en buurtweefsels zijn tegen oorlogspropaganda en ultranationalisme.

Ik zal niet beweren dat ik de Joegoslavië-oorlogen nu volledig begrijp, maar het boek heeft alvast wat inzichten gebracht. Het blijft uiteraard een roman, maar dan wel een die hout snijdt. Boeiend vond ik de evolutie die de dochter doormaakt: geprangd tussen liefde en bewondering voor haar vader en de twijfel als haar vrienden en de buitenwereld haar wereldbeeld aan het wankelen brengen. Samen met Non chiedere perché van Franco Di Mare (bespreking volgt later) en Ter wereld gekomen van Margaret Mazzantini (besproken op 31 okt. 2011) het begin van een mooi lijstje Balkanliteratuur.


★★★★



woensdag 5 juni 2013

Wit als melk, rood als bloed – Alessandro d’Avenia

Vertaald door Manon Smits
Uitgegeven bij Cargo
254 blz

Ontroerende roman over een Italiaanse puber die verliefd is op de roodharige Beatrice. Zijn liefde lijkt geen kans te hebben tot het noodlot toeslaat en Beatrice ernstig ziek wordt. Voor de jonge Leo  voelt het echt alsof zijn wereld instort, maar tegelijkertijd wordt hij ook volwassener. Misschien soms wat voorspelbaar, maar de leefwereld van de adolescent wordt vrij authentiek en met veel sympathie weergegeven. Ik hield wel van het spel met de kleuren wit en rood.
★★★☆☆

maandag 3 juni 2013

Anna Karenina – Tolstoj

Wat is het moeilijk om een klassieker als Anna Karenina tot zijn recht te laten komen in een korte bespreking! Toch een poging. 
Eerst en vooral is dit zo’n roman waarvan de openingszin geniaal is. “Alle gelukkige gezinnen lijken op elkaar, elk ongelukkig gezin is ongelukkig op zijn eigen wijze”. En om (problematische) relaties draait deze roman. Er is op de voorgrond Anna Karenina die haar levenloze/liefdeloze huwelijk met de oerdegelijke maar al even saaie ambtenaar Aleksej Karenin ruilt voor een gepassioneerde relatie met de militair Vronsky. De prijs die ze daarvoor betaalt is hoog. Ook Dolly, getrouwd met Anna’s losbol van een broer Stepan, droomt er wel eens van om uit haar huwelijk te stappen. En dan is er nog Kitty, Dolly’s jongere zus, die trouwt met Levin, idealist en grootgrondbezitter op het platteland, rusteloos op zoek naar de zin van zijn bestaan. 
Stof genoeg voor de auteur, die de gevoelens en motieven van zijn personages observeert en fileert met een scherpte die hen ook voor de hedendaagse lezer heel herkenbaar maken. Dat is voor mij de grote kracht van deze roman. 
Minstens even scherp is Tolstoj voor de maatschappij van zijn tijd, waarin de hypocrisie hoogtij viert, zeker in de aristocratische klasse. 
Verder voel je het oude Rusland kraken onder de invloed van nieuwe ideeën. Vooral de hoofdstukken die Levin aan het woord laten zijn al de voorbode van het nieuwe revolutionaire Rusland. Die hoofdstukken zijn misschien wel het moeilijkst te verteren. En daarom ben ik een beetje terughoudend geweest in mijn sterrenwaardering: niet zo veel lezers kunnen nog het geduld opbrengen om deze dikke pil van a tot z te lezen. ‘Veel’ leesplezier dus, maar een aanrader durf ik hem net niet te noemen. 
De recente filmbewerking van Joe Wright (2012) is dan ook een schitterend alternatief: de zeer theatrale scenografie is volgens mij de perfecte metafoor voor de schone schijn van het leven in de  high society van Sint-Petersburg op het eind van de 19de eeuw. Voor de uitdieping van de emoties moet je dan weer, wat had je gedacht, bij het boek zijn.

★★★1/2