Pagina's

donderdag 26 mei 2011

De 100-jarige man die uit het raam klom en verdween van Jonas Jonasson

Vertaald door Corry van Bree   
Uitgeverij Signatuur
358 blz


Net voor zijn honderdste verjaardag met veel feestgedruis gevierd wordt in het bejaardentehuis, klimt Allan Karlsson uit zijn raam en verdwijnt.  Per ongeluk raakt hij in het bezit van een koffer met onwaarschijnlijk veel (maffia)geld en dat is meteen de start van een ongelooflijk avontuur, met al even bizarre medespelers.  De 100-jarige, al sinds zijn vijftiende een expert in springstoffen, is wat avonturen betreft trouwens niet aan zijn proefstuk toe en de roman wisselt zijn avonturen uit zijn vorige leven netjes af met het relaas van zijn laatste roadtrip. Meer wil ik echt niet verklappen van de plot.
Als in een rasechte schelmenroman word je gecharmeerd door de nuchtere persoonlijkheid van Allan, die ongehinderd door enige politieke voorkeur steeds de 'juiste' beslissingen neemt en zich uit menig wespennest werkt. De grootste politieke leiders van de twintigste eeuw, Truman, Stalin, Mao, Kim Il-sung passeren daarbij de revue. Allan overleeft ze allemaal, sterker nog: hij beïnvloedt meer dan eens de loop van de geschiedenis. 
Indianenverhalen? Ach wat, truth is stranger than fiction en dit verhaal is er eentje om van te genieten!
★★★★☆

donderdag 19 mei 2011

Sprakeloos van Tom  Lanoye

Uitgeverij Prometheus 2010
359 blz.

Laverend tussen emotie en vakmanschap trekt Lanoye met Sprakeloos een eigenzinnig monument van taal op voor zijn moeder. Tegen het spook van haar ontluisterende afasie werpt Lanoye een dam van woorden op, een barokke ode aan de  vrouw die eerst haar spraak, dan haar waardigheid, dan haar hartenklop verloor. Indrukwekkend zonder meer, al was ik soms evenzeer gegrepen door een laconieke repliek of een flard van een volkse dialoog. De terloopse verteller onthult soms meer dan de zelfbewuste portrettist. 

Niets dan hoofdletters en ronkende binnenrijmen, tegelijk alleen maar naakte feiten. Niets en alles tegelijk, en liefst van al in één geut eruit gebraakt. Begin dan maar eens te schrijven. Niet dus. (p.31)
Beter kon Lanoye het niet samenvatten, zijn paradoxale intentie om zonder literaire franjes te schrijven over zijn moeder, Josée Verbeke, dat monument van theatrale verbaliteit.  
Als hij uiteindelijk definitief uit de startblokken schiet - en dan staat de paginateller al op 73 - wordt het resultaat toch méér.  Schrijven is schrappen? Niet als je Lanoye heet en de zoon bent van je moeder. Want Soms is minder gewoon wat het is. Minder. En laat net mij gespogen en gescheten zijn, en onherstelbaar voorbestemd, en onherroepelijk verminkt, door een cultuur van ‘Mag het iets meer zijn, madam’. (p. 277).
Dat valt niet altijd even goed. Er zijn momenten waarop je het als lezer eventjes gehad hebt met dat vuurwerk van taal en die breed uitgesmeerde beschrijvingen van het kleinburgerlijke decor waartegen het leven van de Lanoyes zich afspeelde.  Maar  rasechte performer die hij is, houdt hij je wel in de ban. 
De wijdlopigheid  heeft er misschien ook mee te maken dat de auteur (on)bewust de laatste bladzijde voor zich uitschuift.  Die zal immers niet alleen het boek maar ook een periode in zijn leven afsluiten. De dood van beide ouders gooit je met een onverklaarbare nostalgie terug in je jeugd.
  
Nooit meer zwijgen, altijd schrijven, nooit meer sprakeloos. Begin. Dat neemt de auteur zich voor bij het laatste afscheid van zijn moeder. Zo te zien mogen we er gerust in zijn.
★★★★☆




donderdag 5 mei 2011

Het verborgen leven van bomen van Alejandro Zambra

Vertaald door Luc de Rooy
Uitgeverij: Karaat
105 blz

Terwijl zijn vrouw Verónica naar de tekencursus is, vertelt Julián verhalen aan haar dochtertje Daniela. Hij zal dat blijven doen totdat Verónica weer thuis is,  als ze tenminste weer thuiskomt... Tot zover het bedrieglijk eenvoudige verhaal. In de onwezenlijke nacht lopen werkelijkheid en fictie onmerkbaar in mekaar over. Laagjes worden zichtbaar. Personage en verteller lopen elkaar voortdurend voor de voeten in dit boek, dat blijft doorgaan totdat zij terugkeert, of totdat Julián er zeker van is dat zij niet meer terug zal keren. Zegt Julián niet zelf dat hij de beste voice-over is die er op de markt is?  Een afstandelijk en toch poëtisch verhaal over liefde en gemis. Een vreemde toon voor een liefdesverhaal.  
Voor wie tussen de regels kan lezen en niet bang is van antwoorden die pas komen met de volgende lezing.
★★★☆☆